چرا سیستم اندازه گیری پیشرفت کار مهمه؟

سیستم اندازه گیری پیشرفت کار یا PMS رو خیلی شنیدیم یا درباره اش خوندیم. شاید تو بعضی پروژه ها هم به شکل مدون اونو نداشته باشن ولی موقع اندازه گیری پیشرفت حالا چه آپدیت برنامه زماننبدی باشه یا صورت وضعیت به اون مراجعه میشه چون بدون اون واقعا نمیشه یه پیشرفت درست بدست آورد.

یه دلیل اهمیتش میتونه این باشه:

فرض کنید یه برنامه زمانبندی دارین که قراره به روز بشه. این برنامه هم مورد توافق هم پیمانکار و هم مشاور و کارفرما. میدونیم که تو برنامه زمانبندی هم فعالیتها رو اونقدر ریز نمیکنن که بشه به راحتی اندازه گیری کرد. در واقع برنامه زمانبندی مصوب یه Master Plan هست که برای به روز رسانیش باید فعالیتهای اونو(که در واقع فعالیت نیستن و Summary هستن) به اندازه کافی ریز کنید و بشکونید تا قابلیت اندازه گیری داشته باشه. برای آپدیت برنامه هم معمولا بازدید میدانی انجام میشه.

خب بعد از بازدید میدانی باید برنامه با توجه به واقعیتهای اجرایی به روز میشه(همینجا بگم اندازه گیری مقدار کار انجام شده تو تقریبا همه مواقع نه با دریافت اطلاعات گزارشهای روزانه و نه با گرفتن اطلاعات از واحدهای مختلف پشتیبانی و اجرایی و... به روز نمیشه و بازدید میدانی گریز ناپذیره مگه برای بعضی فعالیتهای خاص) حالا وقتی برنامه رو باز میکنین یه سری فعالیتهای کلان دارین که خودشون شامل چند تا کار کوچیکتر هستن و لزوما ارزش یکسانی از نظر اجرایی هم ندارن.

مثلا اگه تو برنامه فعالیتی به اسم اجرای فونداسیون داشتین، این فعالیت متشکل از 5 تا عملیات خاکبرداری، اجرای بتن مگر، آرماتوربندی، قالب بندی و بتن ریزیه. خب حالا اگه دیدین که خاکبرداری و بتن مگر اون کامل انجام شده باشه و اما فقط نصف آرماتوربندی و قالب بندی و بتن ریزیش انجام شده میگین پیشرفت فونداسیون 50% بوده؟ قطعا نه. چون درسته نصف بتن فونداسیون رو اجرا کردین ولی قبلش کل خاکبرداری و بتن مگر اون فونداسیون رو انجام دادین.

یا مثلا میگین: 5 تا کار داریم که هر کدوم به اندازه 20% ارزش وزنی یکسانی دارن و حالا که دو تاش انجام شده و سه تای دیگه تا نصفش، پس پیشرفت کل فونداسیون میشه 70%؟ بازم نه. چون معلوم نیست این 5 تا فعالیت ارزش یکسانی داشته باشن.

یا اینکه مثلا مراجعه میکنین به فهرست بها و با استفاده از ارقام اون متوجه میشین که ازش وزنی این 5 تا کار متفاوته و به ترتیب به اینصورته:

20 درصد، 5درصد، 30درصد، 10 درصد، 35 درصد. بعد چون دوتای اول کامل انجام شده و سه تای آخری تا نصف پس پیشرفت کل میشه 62.5 درصد؟ بازم نه. (میبینید که سه تا عدد مختلف بدست اومد).

تو حالت آخر هم حتی اگه یه مبنای استاندارد داشته باشین که قضاوت مهندسی و تجربه هم توش دخالت نداشته باشه باز هم به تنهایی برای محاسبه پیشرفت کفایت نمیکنه. چون اگه پیمانکار باشین واین اعداد رو محاسبه کرده باشین باید تاییدیه مشاور پروژه رو هم داشته باشین.

تازه اگه فعالیتهای تدارکاتی داشته باشین که وضع خیلی بدتره. یعنی کافیه یه فعالیت داشته باشین به اینصورت:

تامین و حمل و نصب قطعات

این عبارت در واقع سه تا کاره که شامل هم فعالیتهای تدارکاتی و هم اجرایی. اگه فقط اون قطعه رو خریده باشین مقدار پیشرفت این فعالیت رو چقدر حساب میکنین؟ مثلا 60درصد؟ (تازه خود خرید قطعات هم یه عالمه فعالیت مثل بررسی لیست تامین کنندگان و انتخاب اونها،عقد قرارداد و پیش پرداخت و ... رو هم شامل میشه)معلوم نیست مشاور هم با شما موافق باشه که 60 درصد بابت تامین بخواد پرداخت کنه.

پس چیکار باید کرد؟ راه درست اینه که زبان مشترک بین همه دست اندرکاران پروژه برقرار بشه. تو این زبان مشترک که اسمش میشه PMS همه فعالیتهای کلان یا سطوح WBS به فعالیتهای قابل اندازه گیری شکسته میشن و هر کدوم دارای ارزش وزنی میشن که حتما مورد توافق همه هم هست. هم بخشهای مختلف پیمانکار پروژه (مهندسی، پشتیبانی و اجرا) و هم مشاور و کارفرما.

کاری هم که باید کرد اینه که یه سری جداول محاسبه پیشرفت کار به صورتی که گفتم داشته باشیم و برای آپدیت برنامه زمانبندی بعد از بازدید میدانی اول اونها رو به روز کنیم و نتیجه هر چی شد به عنوان خروجی تو برنامه زمانبندی وارد کنیم. مثلا همین فونداسیون رو میشه تو یه جدول به اون 5 تا فعالیت تقسیم کرد. بعد برای هر فعالیت حجم برآورد، ارزش وزنی و کد WBS اون رو وارد کرد. (که مورد توافق هم هست) بعد پیشرفت هر فعالیت رو حساب میکنیم و تو ارزش وزنی هر فعالیت ضرب میکنیم و نتیجه اونها رو جمع میزنیم. نتیجه هر چی شد میشه پیشرفت فونداسیون. حالا مبنای محاسبه ارزش وزنی فعالیتها تو یه همچین جدولی هر چی می خواد باشه، باشه. مهم اینه که بین ارکان پروژه رو اون توافق هست و محاسبه پیشرفت سلیقه ای نیست. اینجوری هم میدونیم هر کاری که می خواد انجام بشه دقیقا شامل چه اجزایی هست وهر جزء چه ارزش وزنی داره.

یه نکته: تو پروژه های قیمت مقطوع معمولا یه چیزی هست به اسم صورت مجلس انجام کارها، که مبنای محاسبه صورت وضعیت پروژه هم هست. این صورت مجالس توافق شده همون PMS هست. یعنی صورت مجالس توافق شده بین پیمانکار، کارفرما و مشاور تو این جور پروژه ها همون سیستم اندازه گیری پیشرفت کاره که متشکل از یه سری جداول شامل ریز فعالیتها و بقیه اطلاعاتیه که گفتم و تازه میشه باهاش هم برنامه زمانبندی رو به روز کرد و هم صورت وضعیت رو محاسبه کرد.